Dve stvari mi padaju na pamet kada posmatram predivne slike Kerryja Jamesa Marshalla.
Prvo primećujem tu neku posebnu nijansu, tačno između crne i braon, koja je donekle postala njegov potpis. Figure se ređaju na slikama, opisane baš tom nijansom, gotovo bez crta lica, ali ne izazivaju osećaj otuđenosti ili nelagodnosti. Nije strašno što ih ne čitamo baš najjasnije. Već nasuprot – Marshall uspeva da tom specifičnom bojom oživi subjekte na svojim slikama, učini ih sasvim realnim, iako bez identiteta.
Zatim, tu su reference na druge slikare, na istoriju umetnosti uopšte. Tradicija zapadne umetnosti je na Marshallovim slikama interpretirana na poseban način, promenjena je njegovom vizuelnom rečju – i upravo tim tamnim likovima koje nismo navikli da viđamo. Gotovo nikada.
Izložbu u Americi nazivaju značajnim događajem pre svega zbog činjenice da se bavi problemom rasizma u doba protesta i antiizbegličke kampanje
Ove godine otvorena je retrospektiva Kerryja Jamesa Marshalla prvo u Čikagu, zatim u njujorškom muzeju Met, a nakon 29. januara seli se u Los Anđeles. Iako je u Americi nazivaju značajnim događajem pre svega zbog činjenice da se bavi problemom rasizma u doba protesta i antiizbegličke kampanje, ja u ovom tekstu ne bih ulazila dublje u tu problematiku, već bih vas podsetila na sjajnog umetnika koji je svojom vizijom i artističkom slobodom uspeo da pomiri kulturne konflikte između afričke i evropske estetike.
Postavka izložbe “Mastry” na trećem i četvrtom spratu MET muzeja u Njujorku
Kerry James Marshall rođen je u Birmingemu, u američkoj državi Alabama, 1955. godine. Desetak godina kasnije preselio se u Los Anđeles, a to iskustvo bilo je veoma značajno za njegovo stvaralaštvo. U intervjuu iz 2012, koji je uključen u monografiju Kerry James Marshall: Slikanje i druge stvari (2014), izjavio je kako ga je zaprepastila razlika u svetlu između dva grada, ali i količina smoga u LA. Tada je počeo da pohađa školu slikanja, a dosta su mu pomogle i TV emisije koje su se bavile crtanjem i slikanjem za decu. Sakuplja inspirativne slike – opsesija Marvelovim strip junacima dovela je do toga da poseti LA County Museum of Art, gde se održavala izložba upravo vezana za njih. Ono što je zaista fantastično jeste količina motivacije, bez ičijeg uticaja ili pritiska, koja ga je dovela do sveta umetnosti. I navela ga da se u njemu i zadrži.
Na našu sreću, njegovo interesovanje se sa stripova preselilo na bitnije teme – a to je socijalna problematika. On kroz slike već 35 godina na maštovit način opisuje afričko-američki odnos i odnos zapadne umetnosti prema crncima. Ta tamna boja, koju smo primetili zajedno na početku teksta, nije tu bez razloga. Upravo nedostatak identiteta likova govori o tome da su crnci dugo bili nevidljivi u zapadnom društvu. Zato on reinterpretira istoriju uvodeći nove likove crne boje kože, koji su godinama izostavljani.
Nedostatak identiteta likova govori o tome da su crnci dugo bili nevidljivi u zapadnoj umetnosti, kao i u društvu uopšte
Njegovo istraživanje istorije umetnosti pokriva širok vremenski ram, od renesanse do američke apstrakcije 20. veka. Marshall kritički proučava i prepravlja zapadnjački kanon svojim arhetipskim formama – tako da vidimo klasične pejzaže, portrete, pa i dela stripovskog žanra i moderne umetnosti, sa crnim karakterima u glavnim ulogama. Svrha njegove umetnosti jeste da nevidljivo učini vidljivim. Da osvesti problem o kom većina nije razmišljala.
I tu smo danas – posmatramo nanovo i nanovo neke od najvećih Marshallovih serija slika: portreta izmišljenih žena i muškaraca, umetnika, istorijskih likova, čija crna koža gotovo pa izlazi s platna. Njihova lica upijaju istoriju crnog naroda na isti način kao što boja koju umetnik koristi upija svetlo. Ovi fiktivni likovi su genijalni. A čovek koji ih je naslikao je – genijalac nad genijalcima.