Na kraju 19. i početkom 20. veka tehnologija se razvijala, Istok je prodirao na Zapad, svet je otkrio koncept nirvane, a Frojd psihoanalizu. Vreme vladavine mašte i razvoja svesti – početak novog doba i – vreme kada je arhitektura postala bajkovita. Vreme art nouveau stila.
Arhitektonski art nouveau stil razvijao se u dva veoma slična pravca – prvi odlikuju zaobljene, dekorativne zgrade koje su osvojile Pariz, dok je drugi linearno-geometrijski, po kom su građene zgrade u Beču ili Glazgovu. Kod nas, u istočnoevropskim centrima, Pragu, Rigi, Budimpešti, pa čak i u Beogradu, art nouveau se spajao sa lokalnim graditeljskim elementima, pa su tako nastali neki zaista zanimljivi i kultni objekti – primer je Kuća sa zelenim pločicama, građena između 1906. i 1907. godine, u beogradskoj Ulici Kralja Petra. Zgradu je projektovao tada ugledni arhitektonski dvojac – Nikola Nestorović i Andra Stevanović, za trgovca Stojana Stamenkovića, koji je u njoj živeo. Na ovoj listi nalazi se hotel Moskva ili zgrada Stare telefonske centrale, autora Branka Tanazevića, u Kosovskoj ulici.
Kuća sa zelenim pločicama
Možda najbolji primer art nouveau arhitekture u Beogradu jeste zgrada starog robnog magazina u ulici Kralja Petra, a u kojoj se danas nalazi Kafeterija.
Do 1915. art nouveau ludilo pogazio je Prvi svetski rat, ali i dolazak novog stila – art decoa.
Kod nas, u istočnoevropskim centrima, Pragu, Rigi, Budimpešti, pa čak i u Beogradu, art nouveau se spajao s lokalnim graditeljskim elementima, pa su tako nastali neki zaista zanimljivi i kultni objekti – takva je Kuća sa zelenim pločicama u Ulici kralja Petra
U proteklih 100 godina rušenje art nouveau struktura bilo je zaista surovo. U Parizu su gotovo sve konstrukcije francuskog arhitekte Hectora Guimarda porušene, a samo tri originalna ulaza u metro preživela su uništenje. U Barseloni, Beču, Minhenu i Subotici i dalje se nalaze neviđeni objekti u ovom stilu, ali su često na gradskim periferijama i nije lako doći do njih.
Palata Reichls, građena 1903. u Subotici, a projektovao je arhitekta Ferenc Reichl
Kako bi zabeležio i sačuvao od zaborava ili nekog sledećeg talasa rušenja ove objekte, fotograf Keiichi Tahara putovao je širom Evrope ne bi li uslikao glamurozne fasade i fine primere art nouveau arhitekture.
Utopljene u sunčev sjaj i dramatične senke, Taharine slike otkrivaju ne samo posebnu auru ovih zgrada, već i karakterističan fin-de-siècle duh tog vremena – doba kada je počela da se razvija tehnologija, filozofsko razmišljanje i politička scena.
Ulaz u pariski metro koji je projektovao Hector Guimard
Ove fotografije objavljene su kao knjige u izdanju Tachena – Rascvetane zgrade: evropski art nouveau dragulji i vode nas na jedno (možda zvuči kao kliše, ali zaista jeste tako) magično mesto.
Prelistajmo ih: